Een nieuw pensioenstelsel vraagt om een nieuwe aanpak

De Wet toekomst pensioenen (Wtp) vraagt om een fundamentele aanpassing van het pensioenstelsel. Het omstreden voorstel voor instemmingsrecht van NSC-Kamerlid Agnes Joseph haalde het vorige week net niet in de Tweede Kamer, met 72 stemmen voor en 73 tegen. Dat maakt echter de uitdaging niet minder groot. Want hoe zorg je dat je als pensioenfonds of pensioenuitvoerder kunt leveren wat nodig is op het moment dat het telt? In deze blog vertelt Hein Brat, manager bij Colosseus, hoe een andere werkwijze voorkomt dat je organisatie vastloopt in het Wtp-proces.

Als je blijft doen wat je deed, krijg je wat je altijd kreeg
De hele pensioensector moet in enkele jaren tijd ruim 1.600 miljard euro aan vermogen herinrichten – zoveel complexiteit zijn we in de afgelopen twintig jaar bij elkaar nog niet tegengekomen. Dat vereist een nieuwe benadering. De Wtp-opzet vraagt vaak om andere systemen en ketens, een aangepaste administratie en goed getrainde medewerkers. En dat terwijl je in de tussentijd ook de bestaande dienstverlening op peil moet houden. Je runt feitelijk twee winkels tegelijk: één met je huidige dienstverlening en één met meer, interactievere en meer gedigitaliseerde diensten.

De pensioensector kenmerkt zich van oudsher door een sterke klantgerichtheid. Deze werkwijze heeft geleid tot een veelheid aan variaties en bijzonderheden in regelingen. Wat ooit een kracht was, vormt nu echter een belemmering voor efficiënte uitvoering en noodzakelijke modernisering.

Van collectieve pot naar persoonlijk pensioenvermogen
Vroeger hadden deelnemers veelal een garantie in de vorm van 'defined benefit' (DB). Het pensioenfonds organiseerde het zodanig dat het pensioenvermogen voldoende was om iedereen later het toegezegde inkomen te geven. Hoe de verbinding tussen premie-inleg en pensioenuitkering precies werkte, was voor de gemiddelde deelnemer niet helder. Er waren natuurlijk wel vragen van specialisten over eerlijke verdeling over generaties, maar de deelnemer kreeg ‘gewoon’ zijn geld en daarmee was de kous af.

In het nieuwe stelsel ervaren de deelnemers een directere koppeling met het pensioenvermogen. Wat er op de beurs gebeurt, beïnvloedt hun pensioen. Er is dan ook meer fluctuatie in hun pensioenportemonnee en dat maakt ze mondiger, mede aangewakkerd door mensen als Agnes Joseph, maar misschien ook door advocaten die straks kunnen zeggen: "Is er wel goed met jouw eigendom omgesprongen?"

Het hele idee van het stelsel is dat het pensioenvermogen in vrijwel alle omstandigheden beter zal zijn dan voorheen. Maar dat moeten we nog wel bewijzen, zeker gezien de huidige geopolitieke ontwikkelingen.

Moderniseren van je communicatie én systemen
Dit alles vraagt om heldere communicatie op alle niveaus. Deelnemers willen weten: Wat zit er in mijn potje? Wat heb ik ingelegd? Wat betekent dat voor mijn uitkering? Wat als ik eerder of later met pensioen ga? Wat als ik begin met een hoog of juist laag pensioen?

De complexiteit als gevolg van de variëteit die altijd geboden werd, staat haaks op de wendbaarheid die de sector vandaag nodig heeft. Net zoals banken hun productaanbod hebben gestroomlijnd, moeten pensioenfondsen hun regelingen vereenvoudigen. De realiteit is dat uitvoerders fondsen met ingewikkelde regelingen niet adequaat kunnen ondersteunen. Uitvoerders die te veel maatwerk blijven uitvoeren, komen zelf in de problemen.

Het is een commerciële noodzaak geworden: kies voor eenvoud en krijg de ruimte om wendbaar te worden, of houd vast aan een complexiteit die die flexibiliteit erg moeilijk maakt. De rationalisatie is onvermijdelijk – meer dan ooit moeten er nu stappen worden gemaakt.

Lef tonen, maar niet roekeloos zijn
Deze verandering vraagt om lef. Let wel, ik heb het niet over roekeloosheid, maar over beschaafde lef. Je moet durven om dingen anders aan te pakken en ook om af en toe te falen, maar je moet dat wel gecontroleerd doen. Geen driejarige projecten die bij mislukking niets opleveren, maar zorg voor initiatieven die veel vaker tussenresultaten laten zien – ook als die nog niet perfect zijn. Daar leer je van: fail fast, fail often.

Bijna iedereen die in de nieuwe wereld mee wil, ontkomt er niet aan het IT-landschap op de schop te nemen. Begin met de pensioenfunctionaliteit (die commerciële rationalisatie), maar vervolgens moet ook de IT-keten nog wendbaar zijn. Denk aan workflow-systemen, portalen, betaalsystemen, administraties en beleggingsadministraties – de hele keten moet kloppen en goed op elkaar inspelen.

Dit was in het verleden minder nodig en ook qua architectuur nog niet altijd nodig of mogelijk. De kans dat je die wendbare keten al had, is daarom klein. Dus maak je nu enorme kosten voor nieuwe systemen én de mensen om die te implementeren. Je krijgt een duur programma om de Wtp in te richten, terwijl deelnemers en toezichthouders juist vragen om kostenverlaging.

Eenvoud leidt tot lagere kosten en meer rendement
Kortom: organiseer je processen slim en houd de pensioenregelingen simpel. Haal alle bijzonderheden weg en maak van een onleesbaar reglement een verhaal dat iedereen snapt. Het resultaat? Lagere uitvoeringskosten. En dat betekent dat meer van de premie-inleg naar daadwerkelijk kapitaal voor de deelnemer gaat. Dat is precies wat je wilt bereiken.

Een partner die met je meedenkt én -doet
Bij deze enorme transitie heb je een partner nodig die verder gaat dan adviseren alleen. Je zoekt iemand die de volledige keten begrijpt, die zowel de oude als de nieuwe wereld kent, en die bereid is samen met jou de schouders eronder te zetten.

Bij Colosseus combineren we onze expertise in pensioenen, datakwaliteit, ketenoptimalisatie en testen met praktische ondersteuning bij het rationaliseren van regelingen en het moderniseren van systemen. We brengen de lef die nodig is: bewust van de risico's in de sector, maar met het ondernemerschap om te durven veranderen. We stemmen onze aanpak af op jouw risk-appetite en durven resultaatverplichtingen aan te gaan. Want we beseffen: alleen anders werken leidt tot anders presteren.

Meer weten?
Herken je deze uitdagingen? Wil je weten hoe je jouw pensioenorganisatie klaarstoomt voor de Wtp? Neem contact op voor een gesprek over hoe wij je kunnen helpen bij de rationalisatie van pensioenregelingen, het moderniseren van je IT-landschap en het verbeteren van je deelnemerscommunicatie.

Hein Brat, manager Colosseus